Bericht
In memoriam: Jan van der Nat (1951-2024)
In de nacht van donderdag 18 op vrijdag 19 juli is Jan van der Nat overleden. De impact van de 72 jaar geworden Jan (hij is geboren op 11 september 1951) op het Leidse en Nederlandse basketbal is groot geweest. Vrijwel iedereen kende hem en toen het bericht van zijn overlijden naar buiten kwam, waren de reacties op de social media ontelbaar. Toen Zorg en Zekerheid Leiden in 2006 in de eredivisie terugkeerde, was het dan ook geen verrassing dat Jan benaderd werd als perschef en als websitebeheerder.
Door: Martin Hoekstra
Foto: Mike van Bemmelen
Jan begon ooit als basketballer bij Leiden, maar stapte eind jaren zeventig over naar Rijnvalken, een nieuwe basketbalclub in Rijnsburg. Jan was niet betrokken bij de oprichting van die club, maar werd al snel gevraagd om te helpen. Zelf was ik in die tijd (1977-1980) jeugdspeler bij BV Oegstgeest en wij vochten diverse derby’s uit tegen de Rijnsburgse jeugd. Met Jan en Theo Bloemzaad als scheidsrechters en het echtpaar De Best achter de tafel. Dat waren lastige uitwedstrijden.
In de jaren 70 begon Mart Smeets over basketbal te schrijven. Diverse basketbalmagazines en jaarboeken kwamen uit zijn koker. Als sportjournalist bij Haarlems Dagblad en als basketballiefhebber pur sang nam Jan ook de pen ter hand. Later splitste hij zich en begon hij met Peter van der Velde American Sports Magazine; de titel zegt het al: een magazine over Amerikaanse sporten, waaronder uiteraard basketbal. Diverse keren trok Jan naar de Verenigde Staten om het profbasketbal van dichtbij mee te maken en daar uiteraard ook over te schrijven.
Na een journalistieke carrière van zo’n 40 jaar bleef Jan zeer actief in het basketbal, inmiddels weer teruggekeerd bij BS Leiden. Hij coachte, gaf trainingen, alles om er maar voor te zorgen dat jeugdige leden zijn liefde voor de sport meekregen en nooit moederziel alleen stonden in de zaal. Ook deed hij zich gelden binnen de technische commissie van BS Leiden, de club waar zijn vrouw Gerda het wedstrijdsecretariaat beheerde – en nog steeds beheert. Op de laatste ALV van BS Leiden (27 juni jongstleden) werd Jan benoemd tot Lid van Verdienste (eerder had hij al de Bondsspeld gekregen voor bewezen verdiensten voor het Nederlandse basketbal). Voorzitter Dick van der Walle zei nog dat het zo fijn was om iemand die titel toe te dienen terwijl die nog in leven was.
Ook bleef Jan schrijven. Zeker de wat ouderen onder ons kennen de website over het basketbal in Nederland. Samen met zijn makker Peter van der Velde werd het magazine Rebound gelanceerd. Eerst uitsluitend digitaal, maar later ook in print. Ook kwamen er weer basketbaljaarboeken. Soms tegen beter weten in, want er viel weinig tot niets mee te verdienen, maar als niemand er meer over schrijft, verdwijnt alles in de vergetelheid. Hij voelde het tot een van zijn taken om mensen voor het basketbal te enthousiasmeren; hetzij als speler, meewerkende ouder of gewoon supporter.
Tot 2013 bleef Jan aan als perschef en websitebeheerder van ZZ Leiden. Jan had mij benaderd om een groot deel van zijn taken bij ZZ Leiden over te nemen. Dat betekende overigens niet dat hij uit beeld verdween. Bij elke thuiswedstrijd nam Jan plaats achter de perstafel, vrijwel altijd gezeten naast Joris Zandbergen van het Leidsch Dagblad. Daarnaast hield hij zich ook bezig met het cijferwerk van alle spelers van ZZ Leiden. In de zomermaanden was er per mail een hotline met mij om alle cijfers naast elkaar te leggen, om een zo compleet mogelijk statistisch beeld te waarborgen voor de toekomst.
Jan kon best mopperen, zeker als er in zijn ogen iets gebeurde wat niet deugde. Vooral de gemeente Leiden stond bij hem niet in een goed boekje. Sportzaal Houtkwartier bezorgde BS Leiden eindelijk een thuishaven, maar te klein. Topsportteams mogen er niet spelen. De Vijf Meihal werd vervangen door 1574, maar ook deze hal is weer net te klein. En er was niet nagedacht door de gemeente, omdat er in de breedtezaal onder de topsportzaal geen ruimte was voor basketbaltorens. Uit het plafond laten komen, kon ook niet. Dat had weer te maken met de benodigde vrije ruimte voor het volleybal. Laat staan de kosten die de gemeente hanteerde voor bepaalde faciliteiten in de hal. Jan kon zich er tot het laatst toe kwaad over maken.
Zo’n 10 jaar geleden kreeg Jan last van zijn hart. Er waren enkele bypasses nodig om hem in leven te houden. En dat ging goed. Hij ging meer bewegen en wilde ook wat vaker gaan fietsen in plaats van alles met de auto te doen. De geboorte van zijn kleinkind deed hem zichtbaar goed. Daar kon hij smakelijk over vertellen. Niets wees erop dat hij het aardse bestaan zou gaan verlaten. Totdat zijn vrouw hem vrijdagochtend in zijn bureaustoel vond tussen de basketbalboeken. Zijn geliefde plek, waar hij waarschijnlijk ’s nachts tussen twee en drie vredig was ingeslapen.
Mede namens bestuur en medewerkers van ZZ Leiden wens ik Gerda, Renée en Daniel, Maarten, Layla en Lars, en alle vrienden van Jan alle sterkte om dit verlies te verwerken. Wedstrijden van ZZ Leiden zullen nooit meer hetzelfde zijn nu één plekje op de perstribune leeg blijft.
Het is inmiddels mogelijk om een eigen tekst achter te laten op het nationaal condoléance register. Dat kunt u hier doen.
